Nekoliko inspirativnih definicija koučing supervizije podstakle su me da napišem tekst iz perspektive supervizanta i istovremeno razmislim kako kouč i mentor može na najbolji način da je iskoristi za lični i razvoj svoje prakse.
Profesor Peter Hawkins 1 kaže da je koučing supervizija „proces u kojem kouč uz podršku supervizora može da se posveti dubljem razumevanju i sistema klijenta i sebe kao dela klijent/kouč sistema i na taj način transformiše svoj rad i razvija svoje veštine“.
Na sajtu Evropskog saveta za mentorstvo i koučing (EMCC Global) nalazi se definicija koja kaže da je supervizija „siguran prostor za reflektivni dijalog sa supervizorom koji podržava razvoj i blagostanje supervizanta, kao i razvoj njegove prakse“.2
Međunarodna koučing federacija (ICF) na svom sajtu kaže da je „koučing supervizija praksa zajedničkog učenja za kontinuiranu izgradnju kapaciteta kouča kroz reflektivni dijalog za dobrobit kako kouča, tako i njegovih ili njenih klijenata“.3
Zajednička su im dva elementa, ove definicije govore o važnosti perspektive supervizora da bi se obezbedio kvalitet koučing prakse i da se supervizija odvija kroz reflektivni dijalog.
Tipovi supervizije
Supervizija može biti individualna, kada supervizor i kouč (u ulozi supervizanta) razgovaraju nasamo ili grupna, kada jedan ili više koučeva razgovara sa supervizorom, a ostali učesnici slušaju.
Postoje različiti modeli koje supervizor koristi tokom dijaloga, a postoje i modeli kada supervizor tokom grupne supervizije poziva ostale učesnike da se uključe postavljanjem odgovarajućih pitanja supervizantu.
Koučevi i mentori često imaju reflektivni dijalog s koleginicama i kolegama (peer-to-peer, odnosno kolegijalna supervizija) koji može biti individualni ili grupni.
Upravljanje ugovorom vrlo je slično kao u koučingu i razvojnom mentorstvu, s tim što postoji dodatna odgovornost za zaštitu ličnih podataka klijenata o kojima se govori na način da se iznose samo informacije relevantne za superviziju i čuva se anonimnost klijenta.
U ugovoru koji kouč potpisuje s klijentom jedan od bitnih članova jeste onaj koji govori upravo o tome da će kouč možda govoriti o nekoj situaciji iz koučing procesa, poštujući anonimnost klijenta.
Supervizija i individualna akreditacija
Standard EMCC Global predviđa minimalno četiri sata individualne supervizije godišnje, odnosno po jedan sat individualne supervizije na svakih 35 sati individualnih koučing/mentorskih sesija s klijentima.
Kada pripremate dokumentaciju za individualnu kouč/mentor akreditaciju (EIA), u glavnom aplikacijskom formularu potrebno je da navedete podatke o supervizijskim sesijama u toku proteklih 12 meseci, da priložite komentar supervizora i da napišete refleksiju o jednoj supervizijskoj sesiji. Vaša obaveza je i da vodite Dnevnik supervizije.
Kao globalna strukovna organizacija koja promoviše poštovanje različitosti i inkluziju i u pogledu različitih pristupa, pravaca i škola koučinga, EMCC Global priznaje kolegijalnu superviziju u tom procesu i tretira je jednako kao superviziju kod akreditovanog supervizora.
Postoji nekoliko supervizijskih škola, a u EMCC Global postoji akreditacija za supervizora (ESIA) za koju je moguće prijaviti se kada se ispune uslovi za individualnu kouč/mentor akreditaciju na nivou seniora.
Funkcije supervizije
Okvir kompetencija EMCC Global kaže da supervizor upravlja supervizijskim ugovorom i procesom, facilitira razvoj, obezbeđuje podršku, promoviše standarde profesije (kako struke, tako i etike i reflektivne prakse), kontinuirano razvija kompetencije razumevanje sebe, razumevanje odnosa i razumevanje sistema i vešto upravlja dinamikom grupe tokom grupne supervizije.
Funkcije supervizije su: 1) razvojna, 2) resursna i 3) kvalitativna.4
Razvojna funkcija supervizije usmerena je na razvoj veština, razumevanja i kapaciteta kouča i mentora.
Resursna funkcija podrazumeva obezbeđivanje podrške kouču i mentoru za procesiranje iskustava u radu s klijentima.
Kvalitativna funkcija odnosi se na kvalitet, standarde i etički integritet.
Benefiti supervizije
U Srbiji i u regionu kod koučeva i mentora još uvek nije razvijena navika redovnih supervizijskih sesija i obično se koučevi više informišu o benefitima ovog razvojnog metoda tek kada se pripremaju za međunarodnu akreditaciju u EMCC Global. Izuzetak su koleginice i kolege koje su završile koučing škole koje se pridržavaju standarda ove strukovne organizacije.
Bez obzira na minimalni standard, koučevi i mentori koji poznaju dobre strane supervizije trude se da imaju puno više od četiri supervizijske sesije godišnje.
U razgovoru sa supervizorom, oni imaju priliku da reflektiraju o svojoj praksi, rade na razvoju kompetencija, bolje razumeju sebe, svoje reakcije i dinamiku odnosa s klijentima, kao i potrebe klijenata i kontekste u kojima rade.
Supervizija je takođe podrška za istraživanje profesionalnog identiteta i uloga, kao i daljeg razvoja prakse. Koučevi dobijaju vrednu povratnu informaciju i podršku za rešavanje konkretnih problema s kojima se suočavaju. Na primer, klijent i njegov menadžer koji je u ulozi sponzora imaju različite stavove u pogledu produktivnosti i rezultata koje klijent postiže.
Na 24. Godišnjoj konferenciji za mentorstvo, koučing i superviziju koju organizuje EMCC Global, dr Lise Lewis i Eve Turner navele su da su neke od teme supervizanata bile vrlo izazovne. Na primer, klijent jednog od koučeva prijavio je mobing u organizaciji u kojoj radi i koja je angažovala kouča. Nakon toga policija je zahtevala od kouča da im preda svoje beleške sa koučing sesija. Zbog toga je zakazao razgovor sa supervizorom da bi rešio etičke dileme i razumeo svoje zakonske obaveze.
Ukratko, supervizija odgovara na razvojne potrebe kouča i mentora, njihovih klijenata, same struke, a ponekad i društvene zajednice.
Iskrena otvorena komunikacija jedan je od najbitnijih uslova dobre supervizije, a uz nju priprema tema o kojima će se razgovarati.
Da bi imao što više koristi od supervizije, važno je da kouč i mentor pronađe supervizora s kojim je dobar spoj, s kojim deli vrednosti, s kojim može da izgradi odnos poverenja.
Takođe, da u svaku supervizijsku sesiju uđe otvorenog uma, svestan da se radi o procesu transformativnog učenja u kojem pored podrške dobija i povratne informacije.
Jednako je važno da pronađe supervizora koji poznaje pristup koji kouč primenjuje u svom radu ili je otvoren da ga upozna i koji je zainteresovan kako za potrebe, tako i za rad svog supervizanta.
Autor teksta: Nataša Vukmirović, osnivač Coaching PLUS škole, coach i mentor
Stavovi izneti u tekstu predstavljaju stavove autora i ne moraju nužno biti stavovi EMCC Srbije i EMCC Global
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Hawkins, P. (2010). Coaching Supervision. The OCM Coach and Mentor Journal, 20-23.
- https://www.emccglobal.org/cs/quality/supervision/
- https://coachingfederation.org/credentials-and-standards/coaching-supervision
- Hawkins, P., & Smith, N. (2013). Coaching, Mentoring and Organizational Consultancy: Supervision, Skills and Development (2nd ed.). Open University Press, 151-152.
